Τι είναι ο καταρράκτης;
Οι ασθενείς μπορούν να εμφανίσουν διάφορα είδη καταρράκτη, πέρα από τον γεροντικό, που σχετίζονται με τραύμα, συγγενείς παθήσεις, φάρμακα, έκθεση σε ακτινοβολία, σακχαρώδη διαβήτη, ακόμη και προηγηθείσα χειρουργική επέμβαση στα μάτια. Ο καταρράκτης στο μάτι μπορεί να προκαλέσει σταδιακή και συχνά ανώδυνη απώλεια όρασης που δεν μπορεί να διορθωθεί με γυαλιά. Η θεραπεία του καταρράκτη εξακολουθεί να είναι αποκλειστικά χειρουργική και είναι μια ασφαλής και αποτελεσματική διαδικασία.
Συμπτώματα του καταρράκτη
Ποια είναι τα συμπτώματα του καταρράκτη
Η όραση ενός ασθενούς με καταρράκτη μπορεί να παρομοιαστεί με την όραση μέσα από ένα θολό τζάμι. Αυτή η θολή όραση δυσκολεύει την ανάγνωση ενός βιβλίου, την οδήγηση αυτοκινήτου ή ακόμα και την κατανόηση των εκφράσεων του συνομιλητή σε προχωρημένο στάδιο. Μερικά από τα πιο κοινά συμπτώματα του καταρράκτη που πρέπει να προσέχετε είναι τα εξής:
- Θολή όραση
- Αυξημένες δυσκολίες όρασης, ιδιαίτερα τη νύχτα
- Ενόχληση από έντονα φώτα
- Φαινόμενο της άλω- φωτοστέφανο (halo)
- Η ανάγνωση απαιτεί πιο έντονο φως
- Αλλοίωση της αντίληψης των χρωμάτων
Στα αρχικά στάδια, η θολή όραση που προκαλείται από τον καταρράκτη επηρεάζει ένα μικρό ποσοστό της όρασης χωρίς καν να γίνει αντιληπτό από εσάς. Ωστόσο, με την εξέλιξη του καταρράκτη, τα θάμβος της όρασης στα μάτια γίνεται όλο και μεγαλύτερο, με αποτέλεσμα να μην έχετε καθαρή ορατότητα, γι' αυτό απαιτείται χειρουργική επέμβαση.
Πότε να επισκεφθείτε τον οφθαλμίατρο
Εάν παρατηρήσετε αλλαγές στην όρασή σας, όπως θάμβος όρασης, ξεθώριασμα χρωμάτων, αιφνίδιο πόνο στα μάτια ή ξαφνικούς πονοκεφάλους, κάντε αμέσως μια οφθαλμολογική εξέταση. Ο οφθαλμίατρος σας μπορεί να αξιολογήσει την κατάσταση των ματιών σας και να σας συμβουλεύσει πώς να διορθώσετε τυχόν προβλήματα.
Αιτίες που προκαλούν τον καταρράκτη
Ποια είναι όμως η αιτίες του καταρράκτη στα μάτια; Ακολουθούν ορισμένοι λόγοι για τη σταδιακή ανάπτυξη του καταρράκτη:
- Γήρανση. Το πέρασμα του χρόνου είναι ένας από τους κύριους λόγους για την ανάπτυξη του καταρράκτη, καθώς ο φακός του ματιού αρχίζει να χάνει την αρχική σύσταση του και να θολώνει. Στην πραγματικότητα, το 50% των ατόμων ηλικίας 65-75 ετών έχουν καταρράκτη και αυτό το ποσοστό αυξάνεται στο 75% των ατόμων άνω των 75 ετών.
- Κληρονομικότητα. Εάν έχετε οικογενειακό ιστορικό καταρράκτη, είναι πολύ πιθανό να αναπτύξετε και εσείς.
- Ιατρικές καταστάσεις. Ο καταρράκτης μπορεί επίσης να προκληθεί από ασθένειες όπως ο σακχαρώδης διαβήτης, συγγενείς παθήσεις, καθώς και από ορισμένους τραυματισμούς του ματιού ή έκθεση σε ακτινοβολία.
- Στεροειδή φάρμακα. Η μακροχρόνια χρήση στεροειδών φαρμάκων μπορεί να συμβάλλει στην ανάπτυξη καταρράκτη.
- Κάπνισμα και αλκοόλ. Κλινικές μελέτες διαπιστώνουν συσχέτιση του καπνίσματος και της κατάχρησης αλκοόλ με τον καταρράκτη.
Είδη καταρράκτη
Υπάρχουν διάφορα είδη καταρράκτη:
- Πυρηνικός καταρράκτης. Αυτό το είδος καταρράκτη επηρεάζει το κέντρο του φακού του ματιού(πυρήνα). Κατά τα αρχικά στάδια ανάπτυξης μπορεί να παρατηρηθεί προσωρινή βελτίωση της όρασης, αλλά με την πάροδο του χρόνου η θόλωση στο μάτι αυξάνεται και η όραση μειώνεται σημαντικά. Επιπλέον, ο φακός του ματιού μπορεί ακόμη και να γίνει καφέ εάν ο ασθενής δεν διορθώσει τον καταρράκτη. Το προχωρημένο κιτρίνισμα ή καφέ χρώμα των φακών οδηγεί στο ξεθώριασμα των χρωμάτων. Ο πυρηνικός καταρράκτης μπορεί να προκαλέσει και την εμφάνιση μυωπίας.
- Οπίσθιος υποκαψικός καταρράκτης. Αυτή η μορφή καταρράκτη επηρεάζει το πίσω μέρος του φακού του ματιού. Ξεκινά με τον σχηματισμό μιας μικρής αδιαφανούς περιοχής στο περιφάκιο. Τέτοιοι καταρράκτες μπορούν να επηρεάσουν την όραση από κοντινή απόσταση, όπως κατά την ανάγνωση ή τη χρήση κινητού τηλεφώνου, να μειώσουν την όραση σε έντονο φως και να δημιουργήσουν “φωτοστέφανα” και αστεροειδείς σχηματισμούς γύρω από τα φώτα τη νύχτα. Αυτός η μορφή καταρράκτη αναπτύσσεται ταχύτερα από άλλα είδη καταρρακτών.
- Φλοιώδης καταρράκτης. Eίναι ένας τύπος καταρράκτη που ξεκινά στο εξωτερικό του φλοιού του φακού όπου εμφανίζονται λευκές ραβδώσεις. Καθώς ο καταρράκτης εξελίσσεται, αυτές οι ραβδώσεις μπορούν να προχωρήσουν στο κέντρο του φακού παρεμποδίζοντας το διερχόμενο φως.
- Συγγενής ή παιδικός καταρράκτης. Κάποιοι άνθρωποι γεννιούνται με καταρράκτη ή αυτός αναπτύσσεται κατά την παιδική ηλικία. Ο παιδικός καταρράκτης μπορεί να οφείλεται σε γενετικά αίτια ή μπορεί να σχετίζεται με ενδομήτρια λοίμωξη, καθώς και ορισμένες καταστάσεις όπως η μυοτονική δυστροφία, νόσος Crouzon, σύνδρομο Down ή και μεταβολικές διαταραχές όπως η γαλακτοζαιμία ή ο σακχαρώδης διαβήτης. Δεν επηρεάζει πάντα την όραση, αλλά αν συμβεί συνήθως αφαιρείται με χειρουργική επέμβαση.
Πρόληψη Καταρράκτη
Μέχρι στιγμής, οι ιατρικές μελέτες δεν έχουν καταλήξει σε ένα σαφή τρόπο πρόληψης του καταρράκτη ή ακόμη και επιβράδυνσης της εξέλιξής του. Ακολουθούν μερικές χρήσιμες συμβουλές:
- Υγιεινή Διατροφή. Φροντίστε η διατροφή σας να περιλαμβάνει πολλά φρούτα και λαχανικά. Τα φρούτα και τα λαχανικά περιέχουν πολλά αντιοξειδωτικά που βοηθούν στη βελτίωση της υγείας των ματιών.
- Γυαλιά ηλίου. Η ηλιακή ακτινοβολία μπορεί να προάγει την ανάπτυξη του καταρράκτη. Για το λόγο αυτό, είναι χρήσιμο να φοράτε γυαλιά ηλίου σε εξωτερικούς χώρους για να μπλοκάρουν τις υπεριώδεις ακτίνες B (UVB).
- Κάπνισμα και αλκοόλ. Το κάπνισμα, όπως και η κατάχρηση αλκοόλ είναι συνήθειες που δύσκολα κόβονται, αλλά η διακοπή τους θα ωφελήσει την υγεία των ματιών και την υγεία σας γενικότερα.
- Συχνές οφθαλμολογικές εξετάσεις. Οι επισκέψεις σε τακτά διαστήματα στον οφθαλμίατρό σας μπορούν να βοηθήσουν στην έγκαιρη διάγνωση του καταρράκτη ή άλλων οφθαλμικών παθήσεων.
Χειρουργική επέμβαση καταρράκτη
Εάν τα συμπτώματα καταρράκτη σας είναι ήπια, ίσως χρειαστεί απλώς μια νέα συνταγή για γυαλιά ή φακούς επαφής. Ωστόσο, ο καταρράκτης συνήθως επιδεινώνεται με την πάροδο του χρόνου και από ένα στάδιο και πλέον τα γυαλιά είναι αναποτελεσματικά. Τελικά, ο οφθαλμίατρος σας πιθανότατα θα συστήσει χειρουργική επέμβαση για την αφαίρεση του καταρράκτη.
Σημαντικό ρόλο παίζει η κατάλληλη επιλογή του ενδοφακού, πάντοτε σε συνεργασία με τον ασθενή, προκειμένου να καλύπτονται οι μετεγχειρητικές προσδοκίες του ασθενούς. Σήμερα ο ασθενής μπορεί να επιλέξει ανάμεσα σε μονοεστιακό ενδοφακό, ασφαιρικό μονοεστιακό ενδοφακό, τορικό ενδοφακό για διόρθωση αστιγματισμού και πολυεστιακό ενδοφακό. Η τελευταία κατηγορία φακών παρέχει καλή όραση σε μακρινή, ενδιάμεση και κοντινή απόσταση και μόνο ένα μικρό ποσοστό ασθενών θα χρειαστούν τελικά γυαλιά για κοντά.